Osmanlı devletinin ikinci hükümdarı olan Orhan Bey zamanı,
devletin tam mânasıyla kurulup ortaya cima ve teşkilâtlanma
devridir. Pürüzsüz ve kat'i istiklâl de Orhan bey zamanında
tahakkuk etmiştir.
İyi bir asker ve kudretli bir devlet adamı olan Orhan
Bey, Osmanlı Beyliğinin topraklarını genişletme isini babasının
bırakmış olduğu yerden devam etmiş, mühim isler yaparken
devamlı şekilde bilgin, kumandan ve teşkilâtçı insanlardan
faydalanmayı gözetmiştir. Vezir Alâaddin Pasa, Candarlı
Kara Halil, Hacı Bey Evrenos Bey bunların en mühimleridir.
Bursa zaptedicince devlet merkezi Bursa'ya taşınmıştır.
İstiklâl alâmetlerinden biri sayılan hutbe Osman Gazi zamanında
okunmuşsa da para basılmamıştı. İlk Osmanlı parasının 1327
yılında Orhan Gazi zamanında Bursa'da basılması, tam istiklâlin
de onun devrine isabetini gösterir.
Osman Bey sağken bile aşiret teşkilatından devlet teşkilâtına
geçme ihtiyacı kendini göstermişti. Orhan Bey, Osmanlı devletinin
nüve teşkilâtını kurarken, ilk olarak asker isini ele aldı.
Osmanlılarda ilk muntazam askeri teşkilât Vezir Alâaddin
Pasa ile Candarlı Kara Halil'in gayretleri ile "Yaya" adiyle
piyade "Müsellem" adiyle de süvari askeri meydana getirilmek
suretiyle kurulmuş oldu. Asker isinden başka arazi rejimi
de düzene kondu. Bâzı yeni nizamlar tesis edildi.
Orhan bey mütemadi askeri hareketlerle ülkesini büyülttü.
Yani yeni topraklar zaptetti. Bizans imparatoru Üçüncü Andronikos'u
Maltepe'de yendi. Bu muvaffakiyetinin arkasından İznik de
zaptedirdi. Bizanslıların İznik, İzmit gibi mühim şehirleri
elden gidip, Türkler Boğaziçi'ne yaklaşırken Bizans imparatoru
Türklerle sulh yapmak için kızı Teodora'yi Orhan beye verdi.
Osman Gazi zamanı ile Orhan Gazi'nin ilk devirlerinde
umumiyetle Bizanslıların aleyhine genişlemekteydi. Halbuki
1336 yılını takibenden senelerde Osmanlılar gibi Türk olan
Karası beyliğinin toprakları ele geçirildi. Böylece ülke
genişlerken Osmanlı idaresindeki Türk nüfusu da artışlar
kaydetti. Orhan Gazi devrindeki en mühim hâdise ve icraatın
biriside Türklerin Rumeli'ye geç işidir. Orhan beyin oğlu
Süleyman Pasa 1354 de emrindeki kuvvetlerle Çanakkale boğazından
karsı yakaya gelerek Gelibolu'yu sonra Bolayir, Tekirdağ,
Malkara, Hayran bolu ve Keşan'ı zaptetmişlerdir.
Çocukları: Süleyman Paşa, Kasım Bey, Murat
Bey (padişah olmuştur), Halil Bey, İbrahim Bey, Fatma
Harbleri: Bursa'nın Fethi(1326), Maltepe
zaferi(1329), İznik'in fethi(1330), Karası Beyliğinin işgal
ve ilhakı (1336-1347) , İzmit'in fethi(1337), Üsküdar ve
Kadiköyün zaptı (1352), Ankara'nın ilk işgali(1354), Rumeli'ye
geciş (1354), Şehzade Süleyman Paşanın Trakya fütuhatı (1356-1358)
Muahedeleri: Bizanslılar ile İznik'in
Osmanlılara terkine dair anlaşma(1330), Bizanslılar ile
dostluk anlaşması (1346)
